Albanië 2022 - een reis door het vergeten land

De generaal van het dode leger van Ismail Kadare kocht ik naar aanleiding van mijn zomervakantie in Albanië. Min of meer per toeval had ik dus – na De Slag van Artura Barea - op korte tijd een tweede boek uit de reeks ‘ Kritische Klassieken ’ van uitgeverij Schoklland in handen. Een tweede topboek ook. Het is absoluut lovenswaardig dat deze uitgeverij het risico neemt om deze vergeten parels op te diepen en uit te brengen. Telkens in een zeer verzorgde uitgave, voorzien van deskundige commentaren, in dit geval van Piet De Moor .

“Ja, er rijdt een bus van Durrës naar Tirana. Normaal gezien stopt hij als je teken doet. Ik probeer het morgen uit.” En inderdaad. Jan zwaait. Bus twijfelt nog even. ( "Hé, chauffeurke, daar staan twee vreemdelingen, zoudt ge nie efkes stoppen!" ) Je betaalt bij aankomst nadat je dubbelgevouwen langs de kleinere baantjes naar Tirana bent gesjeesd waar je uiteindelijk op Kombinat , het Zwarte Vijversplein van de hoofdstad terechtkomt. Dit was ooit een industriële buurt die werk verschafte aan heel veel laaggeschoolde Albanezen. Nu vergane glorie. Maar wel herkenbaar, hartelijk, druk, en ja…de mannen drinken er ’s morgens raki bij de koffie. Zijn de garagisten van Molenbeek levende legendes, hier heb je garages vol wieldoppen, andere garages vol autoportieren, lavazjes bij de vleet (lavazj = autowasserette), winkeltjes met alleen maar tweedehands koelkasten, ateliers met steenhouwerijwerk (marmer- en steenafval worden verwerkt tot prachtige mozaïeken)…    Na 4,5 km lopen (ook ...

De 4-evergreentower in Tirana . Ik moest aan het gebouw wennen, maar eigenlijk is het prachtig. Mooie moderne architectuur die past bij de omgeving.

Mannen die we 's nachts liever niet tegen komen op straat. Net als België is Albanië in de loop van de geschiedenis constant overheerst daar buitenlandse mogendheden. Dat levert veel strijders - bekend of onbekend - op. En je wil niet weten hoe al deze beelden uit hun ogen kijken.

Over godsdiensten die probleemloos samen leven. Onder het communisme heeft iedere godsdienst even hard afgezien. Dat schept een band.  Maar ook in vroeger tijden leefden moslims, bektashi, orthodoxen, autocefalen en katholieken gewoon door en naast elkaar.

Albanië kent de meer aardse kant van de Islam: het soefisme is minder streng en staat dichter bij de mensen dan het soennisme of het sjiisme . Er zijn 12 substromingen waarvan een heel aantal in Albanië. De baba’s (zeg maar priesters binnen het soefisme) dragen allemaal hetzelfde hoofddeksel: een witte, vierkantig ding met twaalf verticale strepen: het symbool voor de 12 subgroepen die elk gesticht zijn door een andere baba. Niet zomaar 12: 12 is een heilig getal. In Albanië is de orde van de bektashi  de belangrijkste. Maar er zijn ook de helveti, de xhelveti en de rufai.