Intermezzo - het bektashisme

Albanië kent de meer aardse kant van de Islam: het soefisme is minder streng en staat dichter bij de mensen dan het soennisme of het sjiisme. Er zijn 12 substromingen waarvan een heel aantal in Albanië. De baba’s (zeg maar priesters binnen het soefisme) dragen allemaal hetzelfde hoofddeksel: een witte, vierkantig ding met twaalf verticale strepen: het symbool voor de 12 subgroepen die elk gesticht zijn door een andere baba. Niet zomaar 12: 12 is een heilig getal. In Albanië is de orde van de bektashi de belangrijkste. Maar er zijn ook de helveti, de xhelveti en de rufai.

Bij de bektashi zijn vrouwen gelijkwaardig aan de mannen. Ze bidden samen. Alleen bij het gebed bedekken de vrouwen hun haren. Of er ook vrouwelijke baba’s zijn? Nee, maar dat is in geen enkele godsdienst… hm… Saskia is toch dominee…

Toch valt het ons op dat er in Albanië zeer weinig uiterlijk vertoon van godsdienst is. Geen kruisen, geen hoofddoeken, geen met kralen spelende mannen. Weinig steden waar 5 maal per dag wordt opgeroepen tot gebed  ("Hoe, en Gjirokastër dan?" Roept Jan! Ik zei toch 'weinig'? Niet ' geen'!) Weinig klokgelui. Wel veel gebedshuizen van allerlei godsdiensten. Naast elkaar. Godsdienst lijkt op een vrij verborgen manier alomtegenwoordig: een privézaak waar men op een zeer ontspannen manier mee omgaat.

E mos shikoni e xhmia
feja e shqiptarit asht shqyptaria!

Uit een gedicht van Pashko Vasa (1825-1892)

Let niet op kerken en moskeeën.
Het enige geloof van de Albanezen is het Albanees zijn.